Thatësira, 23.6 mln euro importe për korrikun, Revista Monitor, 5 Korrik 2017
Ndërsa pak muaj më parë, niveli i Fierzës qe ndër më të lartit në histori dhe prodhimi qe i bollshëm, menjëherë pas zgjedhjeve të 25 qershorit, kompanitë e sektorit kanë hapur procedura për importe të larta ndërkohë që të dhënat financiare e teknike kanë muaj që nuk publikohen.
Viti 2016 qe nga më të suksesshmit për prodhimin e energjisë elektrike në Shqipëri, për shkak se reshjet qenë të bollshme. Niveli i Fierzës qe gjatë të gjithë vitit shumë më lartë se sa mesatarja historike dhe në disa momente gjatë muajit nëntor, shqetësimi kryesor qe rreziku i përmbytjeve dhe jo rreziku i thatësirës.
Megjithatë, gjashtë muaj më vonë, Operatori i Shpërndarjes së Energjisë elektrike dhe Korporata Elektroenergjetike deklarojnë se vendi është në prag të një krize energjetike e cila duhet të zgjidhet përmes importit të energjisë. Më 21 qershor, drejtori teknik i OSHEE Haki Musfata porositi hapjen e procedurave për importimin e 285.6 GWh energji me vlerë të përgjithshme prej 16.4 milionë euro si dhe me çmim mesatar prej 57.4 euro për MWh. Periudha e importimit qe nga data 28 qershor deri më 31 korrik.
Një javë më vonë, drejtori joteknik i OSHEE, Adrian Çela urdhëroi hapjen e procedurave të reja të prokurimit për import shtesë nga data 7 deri më 31 korrik. Në këtë tender, OSHEE bleu 105 GWh energji me vlerë 7.2 milionë euro dhe me çmim mesatar 68.2 euro për MWh. Siç shihet, çmimi i blerjes është rritur nga 57.4 në 68.2, por shifrat nuk janë tërësisht të krahasueshme për shkak se tenderi i fundit është me profilin e furnizimit në pik 14 orë ndërsa tenderi i mëparshëm qe me profil 24 orësh.
Në total, vetëm për të siguruar furnizimin e korrikut, OSHEE do të shpenzojë 23.6 milionë euro.
Prodhimi i energjisë elektrike në Shqipëri është në masën 100 për qind me burim nga hidrocentralet dhe hidrocentralet varen nga niveli i reshjeve dhe i prurjeve nëpër lumenj, veçanërisht në kaskadën e Drinit.
Përgjatë dekadës së fundit, Shqipëria ka importuar mesatarisht rreh 25 për qind të nevojave të saj, por niveli i importeve ka variuar nga 49 për qind e konsumit në vitin 2009 në 13 për qind eksporte neto në vitin 2010. Në vitin 2016, prodhimi vendës i energjisë mjaftoi për të mbuluar të gjithë konsumin si dhe realizoi një eksport neto modest, por në rast se viti 2017 do të jetë i thatë, atëherë Shqipërisë mund t’i duhet të shpenzojë dhjetëra milionë euro vetëm për import.
OSHEE ka përfituar përgjatë tre viteve të fundit nga prodhimi i lartë i energjisë elektrike në vend, si dhe nga ulja e çmimit të blerjes së energjisë nga prodhuesit e vegjël, gjë që ka mundësuar uljen e kostos së blerjeve të energjisë së importuar dhe fuqizimin e bilancit të korporatës. Shpenzimet për blerjen e energjisë qenë 30 miliardë lekë në vitin 2013 por ranë në 26.4 miliardë lekë më 2015. OSHEE ka detyrimin të publikojë bilancin e vet tremujor si pjesë e programit të Bankës Botërore për rimëkëmbjen e sektorit të energjisë elektrike, por ka ndërprerë publikimin e këtyre bilanceve në shtator 2016.
Të dhënat e nëntëmujorit 2016 gjithsesi tregojnë për rënie të mëtejshme të kostos së blerjes së energjisë nga 22.6 miliardë në nëntëmujorin respektiv 2015 në 19 miliardë në nëntëmujorin 2016. Por kushtet e thatësirës pritet ta përmbysin këtë situatë. Në rast se prodhimi vendës mbetet i ulët edhe për disa muaj me radhë, bilanci i OSHEE pritet të goditet. Korporata sakaq ka njoftuar se ka në plan të shkurtojë investimet për të rialokuar fondet te blerja e energjisë.
Për momentin qeveria nuk duket se ka mungesë parash për të përballuar importet e dritave. Programi i Bankës Botërore për Rimëkëmbjen e Energjisë ka planifkuar një shumë prej deri në 30 milionë euro në vit për të financuar importet, ndërsa qeveria ka planifikuar në buxhetin e shtetit një rezervë me përmasa të ngjashme për t’u përdorur në rast nevoje.
Disclaimer: While every effort has been made to ensure the accuracy of this publication, it is not intended to provide legal advice as individual situations will differ and should be discussed with an expert and/or lawyer. For specific technical or legal advice on the information provided and related topics, please contact the editor at the “lorenc_gordani@albaniaenergy.org”.
